Η εισβολή του ιδιωτικού στον δημόσιο χώρο : προβλήματα προσπέλασης και ηχοπροστασίας από την επέκταση των τραπεζοκαθισμάτων

Κάντε κλικ εδώ για να κατεβάσετε αυτό το έγγραφο

Νίκος Μπάρκας, ΡΙΚΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΙΔΟΥ

Η προτεινόμενη ανακοίνωση αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης πανεπιστημιακής έρευνας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Δ.Π.Θ. Αφορμή αποτέλεσε ο προβληματισμός για την έλλειψη ελεύθερων δημόσιων χώρων στην Θεσσαλονίκη και αιτία η κατάληψη δημόσιων χώρων από τα τραπεζοκαθίσματα καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, την περίοδο της πανδημίας Ο δημόσιος χώρος αποτελεί τον βασικό πυλώνα της κοινωνικής ζωής, ως τόπος συνάντησης και αλληλεπίδρασης. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε μια ισχυρή τάση εισβολής του ιδιωτικού συμφέροντος στον δημόσιο χώρο, με την επέκταση τραπεζοκαθισμάτων και άλλων βοηθητικών εγκαταστάσεων από καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (καφέ, μπαρ, ταβέρνες κλπ). Η επισφράγιση της εισβολής επισημοποιήθηκε με πρόσχημα τα πραγματικά απαραίτητα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης στη διάρκεια της πανδημίας. Το μέτρο δυστυχώς συνεχίζει διατηρείται, καθώς η Κυβέρνηση και οι Δήμοι συνεχίσουν να χαρίζουν τα αγαθά του δημόσιου χώρου στους ιδιώτες, σαν να τους ανήκουν. Η ανεξέλεγκτη επέκταση αυτών των υπαίθριων, ιδιωτικών εγκαταστάσεων προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην κυκλοφορία και τη χρηστικότητα του δημόσιου χώρου, περιορίζει την ελεύθερη κίνηση και ροή των πεζών. Συχνά τα τραπεζοκαθίσματα τοποθετούνται σε πολυσύχναστες περιοχές, όπου η κυκλοφορία είναι ήδη προβληματική, με αποτέλεσμα την ολοσχερή παρεμπόδιση της κίνησης των πολιτών. Αυτονόητα, η εισβολή αυξάνει την ηχορύπανση στο δημόσιο χώρο, είτε με την επέκταση των ηλ/ακ εγκαταστάσεων, είτε και μόνο με την οχλοβοή των συγκεντρωμένων, ηχητική όχληση που μεταφέρεται στις παρακεί¬μενες κατοικίες. Επιτόπιες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης (στους Δήμους Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς και Συκεών) την περίοδο 1923 - 24, εντόπισαν και κατέγραψαν σοβαρά προβλήματα πρόσβασης και προσπέλασης στους δημόσιους χώρους, καθώς και έντονα φαινόμενα περιβαλλοντικού θορύβου, εξαιτίας της υπαίθριας εξάπλωσης των επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Το δείγμα της έρευνας περιλαμβάνει συνολικά 15 περίοπτες περιοχές όπως : η Λεωφόρος Νίκης στην Παλιά Παραλία, η λεωφόρος Όχι στην Άνω Πόλη, η πλατεία Μοριχόβου στα Λαδάδικα, η πλατεία Εμπορίου στην περιοχή του Αγίου Μηνά, η ιστορική αγορά Καπάνι, το σταυροδρόμι των οδών Μητροπόλεως - Κ. Ντηλ, το πάρκο Τσιρογιάννη στο Λ. Πύργο, οι πλατείες Ναυαρίνου και Αριστοτέλους οι οδοί Αγ. Θεοδώρας, Ικτίνου, Κομνηνών στα Λουλουδάδικα, Π. Πατρών, καθώς επίσης ο κεντρικός πεζόδρομος και η πλατεία Σκρα στην Καλαμαριά. Ως παράμετροι της έρευνας καταγράφονται : το πλάτος της ανεμπόδιστης λωρίδας κυκλοφορίας των πεζών, η δυνατότητα κίνησης με αμαξίδιο ή παιδικό καρότσι,, η κατάσταση των επιστρώσεων στα πεζοδρόμια, τα εμπόδια στην κίνηση (διαχωριστικά, ζαρντινιέρες, διαφημιστικά κλπ), ο συ¬νωστισμός όρθιων θαμώνων σε ώρες αιχμής, η ποιότητα του ηλεκτροφωτισμού, το πράσινο και η ηχορύπανση. Όπως διαπιστώθηκε εντοπίζονται σημαντικές περιφράξεις δημοσίων εκτάσεων (πεζοδρομίων, πλατειών), με αποτέλεσμα την οικειοποίηση του δημόσιου χώρου από ιδιωτικές επιχειρήσεις και την επαναδιαπραγμάτευσή του ως καταναλωτικού προϊόντος, έναντι χρηματικού αντιτίμου για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Πρόκειται για την απόλυτη αναίρεση του δημόσιου, δωρεάν παρεχόμενου, χαρακτήρα του χώρου και παράλληλα την ανεξέλεγκτη επέκταση του ιδιωτικού (αυθαίρετα ή σε συμφωνία με τις δημοτικές υπηρεσίες) σε βάρος των ελεύθερων, κοινωνικών δραστηριοτήτων της περιοχής. Παράλληλα φαίνεται πως συνεχίζεται απρόσκοπτα η αδυναμία διαπίστωσης παραβάσεων, επιβολής ποινών και τελικά είσπραξης των σχετικών προστίμων από τους Δήμους.