Σφαιρική νομική πείρα από δικαστική και εξωδικαστική μεταχείριση περιπτωσιολογίας υποθέσεων ηχορρύπανσης

Κάντε κλικ εδώ για να κατεβάσετε αυτό το έγγραφο

Νίκη Τσαφούρου

Σφαιρική νομική πείρα από δικαστική και εξωδικαστική μεταχείριση περιπτωσιολογίας υποθέσεων ηχορρύπανσης Νίκη Τσαφούρου, Δικηγόρος, LLM, MSc Φειδιππίδου 12, Αθήνα, Τ.Κ. 11526 nikktaf@gmail.com, ntsafourou@gmail.com 6972743712 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην νομική πράξη απαντώνται περιπτώσεις ηχορρύπανσης από διαφορετικές πηγές, με συχνότερες την διαβίωση και εν γένει χρήση σε γειτονικές κατοικίες, τη λειτουργία γειτονικών καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και κέντρων διασκέδασης, τη λειτουργία παρακείμενων μηχανολογικών εγκαταστάσεων και μηχανημάτων, τη λειτουργία γειτονικών χώρων άθλησης, τη χρήση δημόσιων χώρων από το κοινό. Eπιχειρείται ομαδοποίηση υποθέσεων ηχορρύπανσης με κριτήριο την πηγή της και συστηματοποίηση της αντίστοιχα εφαρμοζόμενης νομοθεσίας δημοσίου δικαίου. Έτσι: Η διαβίωση και χρήση σε γειτονικές κατοικίες σημαίνει μουσική, φωνασκίες, σύρσιμο επίπλων, ποδοβολητά, οικόσιτα ζώα, λειτουργία οικιακών μηχανημάτων και ηλεκτρικών συσκευών, όπως πλυντήρια, ψυγεία, air condition. Σχετικώς εφαρμόζονται: Αστυνομική Διάταξη 3/1995, άρθρο 12 παρ. 6 του Ν. 1481/1984, τροποποιηθέν με το άρθρο 10 του ν. 4637/2019, άρθρο 417 επ. ΚΠΔ. Η λειτουργία γειτονικών καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και κέντρων διασκέδασης σημαίνει μουσική (ζωντανή και μη), φωνασκίες θαμώνων. Σχετικώς εφαρμόζονται: Υγειονομική διάταξη Α5/3010/14.8.1985, Αστυνομική Διάταξη 3/1995, άρθρο 12 παρ. 6 ν. 1481/1984, τροποποιηθέν με άρθρο 10 ν. 4637/2019, άρθρο 417 επ. ΚΠΔ, άρθρο 2 παρ. 2 σημείο α’ π.δ. 180/1979, άρθρο 15 παρ. 2 ΚΥΑ οικ. 16228/17.5.2017. Η λειτουργία παρακείμενων ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και μηχανημάτων αφορά είτε σε γειτονικές κατοικίες, όπως μηχανήματα εξαερισμού και αφύγρανσης εσωτερικής πισίνας, εξωτερικές μονάδες κλιματισμού, είτε σε γειτονικά καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, όπως καμινάδες / ανεμιστήρες εξαερισμού κουζίνας, είτε σε άλλη αιτία, όπως λειτουργία βιομηχανιών και βιοτεχνιών, εργοταξίων, διενέργεια τεχνικών έργων. Σχετικώς εφαρμόζονται: π.δ. 1180/81, άρθρα 28, 29, 30 ν. 1650/1986. Η λειτουργία γειτονικών χώρων άθλησης σημαίνει κλειστούς χώρους γυμναστηρίων και ανοιχτούς χώρους γηπέδων. Σχετικώς εφαρμόζονται: άρθρο 32 παρ. 1 και 2 ν. 2725/1999, άρθρο 4 ζ’ π.δ. 219/2006, Υγειονομική Διάταξη Α5/3010/14.8.1985, ΚΥΑ ΔΙΑΔΠ/Φ.Α.2.1/33565/2013. Η χρήση δημόσιων χώρων (πάρκων, πλατειών, προαυλίων εκκλησιών) από το κοινό σημαίνει φωνασκίες, τραγούδια, μουσική, παιχνίδια. Σχετικώς εφαρμόζονται: Αστυνομική Διάταξη 3/1995, άρθρο 12 παρ. 6 ν. 1481/1984, τροποποιηθέν με άρθρο 10 ν. 4637/2019, άρθρο 417 επ. ΚΠΔ. Καταγράφονται εξωδικαστικές προσπάθειες αντιμετώπισης της ηχορρύπανσης: Οι δέκτες της ηχορρύπανσης προτείνουν στους πομπούς την υπογραφή ιδιωτικών συμφωνητικών για ηχομονωτική παρέμβαση στον χώρο των τελευταίων με συμμετοχή των πρώτων στο κόστος, ως δάνειο ή δωρεά, ολικά ή μερικά. Δεν αποκλείονται και μόνες οι ηχομονωτικές παρεμβάσεις στον χώρο του δέκτη, ιδίοις εξόδοις. Ως προς τις (αστικο)δικαστικές προσπάθειες αντιμετώπισης της ηχορρύπανσης, έχουν περισσότερες νομικές βάσεις ιδιωτικού δικαίου νομοθεσίας, με αποτελεσματικότερη εκείνη του άρθρου 57ΑΚ περί του δικαιώματος προσωπικότητας, διότι 1) Δεν υπόκειται σε κανέναν περιορισμό περί υποχρέωσης ανοχής θορύβου. 2) Η προσβολή προσωπικότητας προϋποθέτει «παρανομία» συνιστάμενη όχι μόνο στην παράβαση ρητής διάταξης νόμου, όπως οι ανωτέρω διατάξεις δημοσίου δικαίου, αλλά και σε οποιαδήποτε κοινωνικά απρόσφορη επέμβαση στη σφαίρα του επίμαχου αγαθού, η οποία λαμβάνει χώρα χωρίς δικαίωμα ή με την άσκηση δικαιώματος μικρότερης σπουδαιότητας από το προσβαλλόμενο ή υπό περιστάσεις που καθιστούν την άσκησή του καταχρηστική. 3) Για την απόδειξη της «παρανομίας» δεν απαιτείται ακριβής καθορισμός της έντασης του θορύβου σε μονάδες μέτρησης του ήχου, καθώς μόνος ο συνήθης θόρυβος θεμελιώνει παράνομη προσβολή προσωπικότητας. 4) Για τη στοιχειοθέτηση του κατεπείγοντος, στο πλαίσιο ασφαλιστικών μέτρων και προσωρινής διαταγής, αυτό υφίσταται διαρκώς στην παρεμπόδιση της χρήσης των δικαιωμάτων που συνθέτουν την προσωπικότητα. (Αστικο)δικαστικά παρατηρείται πληθώρα αποφάσεων, με τους δικαστές να είναι συνήθως φειδωλοί στις προσωρινές διαταγές, οι οποίες περιορίζονται στην τήρηση των δημοσίου δικαίου διατάξεων κοινής ησυχίας και ανώτατων ορίων ηχοστάθμης, περισσότερο απλόχεροι στα ασφαλιστικά μέτρα, με τα οποία διατάσσουν και λήψη μέτρων ηχομόνωσης, και γενικά θετικοί στις αγωγές, αποφασίζοντας τα παραπάνω και, κατά περίπτωση, επιδικάζοντας και αποζημίωση λόγω αδικοπραξίας ή ηθικής βλάβης. Ως προς την Αστυνομία και Περιφέρεια, παρατηρείται ότι η Αστυνομία παρεμβαίνει αποτελεσματικότερα στην διαπίστωση παραβάσεων διατάξεων δημόσιας τάξεως παρά δημόσιας υγείας, πχ. συχνά δεν διαθέτει ηχόμετρο, ή δεν ξέρει να το χειριστεί, ή να εφαρμόσει σωστά τις προϋποθέσεις ελέγχου με αυτό, καθώς και ότι διενεργεί περισσότερες ηχομετρήσεις στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, παρά στις αθλητικές εγκαταστάσεις. Η δε Περιφέρεια παρατηρείται ότι διενεργεί ελέγχους εντός ωραρίου και εκτός καταγγελλόμενου χρόνου, και ότι αναζητά διευκρινίσεις ως προς την εφαρμογή των διατάξεων δημόσιας υγείας, δια υπουργικών εγκυκλίων. Συμπερασματικά, η νομοθεσία προστασίας από την ηχορρύπανση αναδεικνύεται πλήρης για κάθε πηγή, η δικαστική εφαρμογή και ερμηνεία της θετική, ενώ τα προβλήματα εστιάζονται στην διαπίστωση παραβάσεων από Αστυνομία και Περιφέρεια, η οποία έχει ποσοτικές και ποιοτικές ελλείψεις, με αποτέλεσμα την παρακώλυση της ποινικής και διοικητικής διαδικασίας επιβολής κυρώσεων. Οι καταγγελίες πολιτών προς Αστυνομία και Περιφέρεια, και η άσκηση των αστικο-ιδιωτικών δικαιωμάτων τους, προκαλούν την παραγωγή περαιτέρω διευκρινιστικών εγκυκλίων και νομολογίας. Στη διαπίστωση παραβάσεων εντοπίζεται μία σχετική κινητικότητα της Πολιτείας, με πρόσφατη την 14/2023 Εγκύκλιο της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου περί ενεργοποίησης Εισαγγελέων, αστυνομικών και υγειονομικών υπαλλήλων.